Η επιστημονική κοινότητα της ψυχολογίας εξετάζει το άγχος και τον πανικό ως ένα σύνθετο φαινόμενο που χαρακτηρίζεται από γνωσιακές συμπεριφοριστικές και οργανικές διαστάσεις. Τι σημαίνει αυτό;

Το άγχος περιγράφεται ως μια γνωστή εμπειρία η οποία λειτουργεί ως μηχανισμός προειδοποίησης ή ασφάλειας ή κινδύνου. Ο μηχανισμός αυτός εκπέμπει σήματα προειδοποίησης σε καταστάσεις κινδύνου που έχουν σχέση με την αβεβαιότητα. Στην πραγματικότητα όπως προαναφέρθηκε και πριν το άτομο – ασθενής φαίνεται να δυσλειτουργεί σε αριθμό περιπτώσεων κάνοντας δυσλειτουργικές σκέψεις, δημιουργώντας αρνητικά συναισθήματα με αποτέλεσμα αυτό να βγαίνει στην συμπεριφορά του. Αυτό συμβαίνει όταν το άγχος είναι υπερβολικά έντονο, διαρκεί πέρα από την έκθεση σε κάποιον κίνδυνο, παρουσιάζεται σε καταστάσεις οι οποίες αντικειμενικά δεν εμπεριέχουν κίνδυνο ή απειλή, ή παρουσιάζεται χωρίς κανέναν ιδιαίτερο λόγο.

Σύμφωνα με τους κλινικούς ψυχολόγους οι διαταραχές του άγχους οφείλονται στη σχέση μεταξύ συναισθημάτων και σκέψεων αλλά όμως αυτό που ορίζεται πρωταρχικά είναι οι διαταραχές της σκέψεις (αρνητικά μοτίβα σκέψεων). Σύμφωνα με αυτό το μοντέλο οι παθόντες ερμηνεύουν τα γεγονότα και τις καταστάσεις μέσα από μοτίβα αρνητικών σκέψεων και όχι τα γεγονότα αυτό καθ΄ αυτό. Αυτές οι ερμηνείες που δίνουν οι ασθενείς δημιουργούν με την σειρά τους έναν αριθμό αρνητικών συναισθημάτων (π.χ. άγχος, θυμός, θλίψη).

Προσεγγίζοντας κλινικά το άγχος αυτές οι σκέψεις χαρακτηρίζονται από:

α. μη ρεαλισμό
β. υπερεκτίμηση της πιθανότητας παρουσίασης και του βαθμού δριμύτητας των άσχημων καταστάσεων
γ. υποεκτίμηση των υπαρχόντων τρόπων αντιμετώπισης των καταστάσεων και των τρόπων επίλυσης

Πολύ συχνό φαινόμενο συνδυαστικό με την διαταραχή άγχους είναι ο πανικός , ο οποίος ορίζεται σήμερα ως κρίση πανικού. Η διαταραχή πανικού χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες προσβολές πανικού, που είναι συνήθως απροσδόκητες και μπορούν να διαρκέσουν από λίγα λεπτά έως και το πολύ μια ώρα. Σπανίως όμως θα ξεπεράσουν την μία ώρα. Τα άτομα με κρίσεις πανικού είναι συχνά ανήσυχα μεταξύ προσβολών, καθώς προϋπάρχει ο φόβος της επανάληψης της προσβολής.

Άτομα που νοσούν από χρόνιο άγχος με συνοσηρότητα με κρίσεις πανικού μπορεί να εμφανίσουν συμπτώματα κατάθλιψης και αγοραφοβίας και θα χρειαστούν υποστήριξη από επιστήμονες ψυχικής υγείας. Επιπροσθέτως, το άγχος του αποχωρισμού, η ξαφνική αποκοπή της κοινωνικής υποστήριξης, η λήξη μίας προσωπικής σχέσης μπορεί να αποτελέσουν προ-διαθετικούς παράγοντες.

Το άγχος και η κρίση πανικού βασίζονται σε μοτίβα αρνητικών σκέψεων που κάνει το άτομο – ασθενής τα οποία ορίζονται ως γνωσιακά λάθη. Στην ουσία είναι αυτόματες αρνητικές σκέψεις οι οποίες προϋπάρχουν στο λογισμικό του ατόμου, οι οποίες με την βοήθεια ενός ειδικού ψυχικής υγείας μετατρέπονται σε θετικές.