Οι σκοτεινές στιγμές της ζωής ενός ανθρώπου ενδεχομένως να φέρουν στεναχώρια, θλίψη, απόγνωση, έως και απελπισία. Αυτά τα αρνητικά συναισθήματα μπορούν να γεννηθούν από τις αναπόφευκτες προκλήσεις της καθημερινότητας. Οι αλλαγές και οι επιλογές που αναγκάζεται να κάνει ένα άτομο στο διάβα της ζωής του, οι απώλειες που θα δεχτεί από τις σχέσεις που έχει με άλλους ανθρώπους, οι απώλειες των ονείρων πάνω στα οποία κάθε άτομο σχεδιάζει και φαντάζεται το μέλλον του, είναι μερικές από τις καταστάσεις που οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν ούτως η άλλως και δημιουργείται εύρος αρνητικών συναισθημάτων. Μερικές φορές αυτά τα συναισθήματα συνοδεύουν και κάποια αναπτυξιακά γεγονότα ή θέματα υγείας όπως κάποια ασθένεια ή γέννα. Άλλοτε εμφανίζονται χωρίς εμφανή αιτία.
Εάν λυθεί το πρόβλημα ή η αιτία πρόκλησης το άτομο θα μπορεί να συνεχίσει τη ζωή του ή μπορεί ακόμα και να επωφεληθεί από την εμπειρία. Εάν όμως τα συναισθήματα συνοδεύονται από αλλαγές στη σκέψη, στον αυθορμητισμό, στις σωματικές λειτουργίες, στην αυτονομία, θέληση και πνεύμα του ανθρώπου και επιμείνουν, σιγά σιγά θα επηρεάσουν την καθημερινή συμπεριφορά του ανθρώπου. Σε αυτό το σημείο η κατάσταση γίνεται αντιληπτή από το ίδιο το άτομο και το στενό του περιβάλλον και εδώ μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο όρος «κατάθλιψη» ως περιγραφή της κατάστασης που εμφανίζεται και τότε το άτομο θα έλθει είτε από μόνο του είτε μετά από παρότρυνση από το περιβάλλον του σε ειδικούς ψυχικής υγείας για βοήθεια.
Η κατάθλιψη είναι μια ψυχική διαταραχή κατά την οποία το άτομο παρουσιάζει καταθλιπτική διάθεση, απώλεια ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης, μειωμένη ενέργεια, αισθήματα ενοχής, χαμηλής αυτοεκτίμησης, διαταραχές ύπνου, διαταραχές όρεξης και έλλειψη συγκέντρωσης. Η κατάθλιψη συνοδεύεται συχνά από συμπτώματα άγχους και κρίσεις πανικού και σε συνοσηρότητα αυτά τα προβλήματα μπορούν να γίνουν χρόνια ή υποτροπιάζοντα και να οδηγήσουν σε σημαντικές βλάβες της ικανότητας ενός ατόμου να φροντίσει για της καθημερινές ανάγκες και ευθύνες του. Στις χειρότερες περιπτώσεις η κατάθλιψη μπορεί να οδηγήσει σε αυτοκτονικό ιδεασμό ή και αυτοκτονία.
Όσο αφορά την διαχείριση της κατάθλιψης είναι μια διαταραχή που μπορεί να διαγνωστεί αξιόπιστα και να αντιμετωπιστεί επαρκώς στην πρωτοβάθμια περίθαλψη. Τις περισσότερες φορές η θεραπεία αποτελείται από μεθόδους ψυχοκοινωνικής στήριξης σε συνδυασμό με αντικαταθλιπτικά φάρμακα και ψυχοθεραπεία. Η πιο ενδεδειγμένη μορφή ψυχοθεραπείας είναι η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία. Τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα μπορεί να είναι μια αποτελεσματική μορφή θεραπείας για την μέτρια και σοβαρή μορφή κατάθλιψης. Όμως δεν είναι η πρώτη γραμμή θεραπείας για περιπτώσεις ήπιας κατάθλιψης. Ουσιαστικά είναι ένα συμπλήρωμα φροντίδας που παρέχεται από ειδικούς ιατρικούς επιστήμονες μόνο στις σοβαρότερες μορφές κατάθλιψης.
Η κατάθλιψη είναι ιάσιμη και η θεραπεία της εξαρτάται γενικότερα από τον τύπο και την σοβαρότητα της κατάθλιψης του πάσχοντα. Οι θεραπείες που χρησιμοποιούνται πιο συχνά για την κλινική κατάθλιψη περιλαμβάνουν φάρμακα όπου χρειάζονται και από κει και πέρα είναι απαραίτητη η ψυχοεκπαίδευση και η ψυχοθεραπεία. Αυτές οι θεραπείες χρησιμοποιούνται συνδυαστικά. Κομβικό σημείο στην θεραπεία είναι η ενημέρωση του οικογενειακού περιβάλλοντος η οποία πρέπει να γίνει από έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας.
ΣΥΜΠΤΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ
(Το άτομο που πάσχει από κατάθλιψη πρέπει να συγκεντρώνει δύο ή περισσότερα από τα ακόλουθα στοιχεία):
α. Κακή όρεξη ή υπερφαγία.
β. αυπνία ή υπερυπνία.
γ. Χαμηλά επίπεδα ενέργειας ή κόπωση.
δ. Χαμηλή αυτοεκτίμηση.
ε. Έλλειψη συγκέντρωσης.
στ. Αισθήματα απελπισίας.
ζ. Κατά την διάρκεια της περιόδου δύο ετών τα συμπτώματα δεν απουσιάζουν για λιγότερο από δύο μήνες τον χρόνο.
η. Τα κριτήρια της μείζονος κατάθλιψης μπορεί να είναι συνεχώς παρόντα καθ’ όλη την διάρκεια των δύο χρόνων.
θ. Το άτομο δεν έχει βιώσει ποτέ ένα επεισόδιο μανίας ή υπομανίας.
ι. Τα κριτήρια για κυκλοθυμική διαταραχή δεν πληρούνται.
κ. Τα κριτήρια για την μανιοκαταθλιπτική διαταραχή, την σχιζοφρένεια, την παραληρηματική διαταραχή ή άλλες ψυχωσικές διαταραχές δεν εξηγούν καλύτερα την διαταραχή.
λ. Η χρήση ναρκωτικών ουσιών ή άλλων ιατρικών διαταραχών δεν εξηγούν τα συμπτώματα.
Σημείωση:
Τα τέσσερα πρόσθετα συμπτώματα περιλαμβάνονται για την διάγνωση του μείζονος καταθλιπτικού επεισοδίου. Αν όλα τα συμπτώματά της είναι παρόντα κατά την διάρκεια της κατάθλιψης, θα πρέπει να γίνει μια διάγνωση μείζονος καταθλιπτικού επεισοδίου.
