Προσεγγίζοντας τον όρο σεξουαλική ταυτότητα πιο γενικά, ας οριστεί τι σημαίνει ο όρος «ταυτότητα». Ο όρος ταυτότητα αναφέρεται στα προσωπικά «πιστεύω» του κάθε ανθρώπου για τον εαυτό του, στον τρόπο που προσαρμόζει τα πιστεύω αυτά, σε διαφορές κοινωνικό - πολιτισμικές καταστάσεις, αλλά και το αίσθημα του ανήκειν σε διαφορετικές κοινότητες πρακτικής. Η ταυτότητα είναι προϊόν συνεχούς διαπραγμάτευσης αφού μεταβάλετε ποικιλοτρόπως στην διάρκεια ζωής του κάθε ατόμου από την σύλληψη μέχρι τον θάνατο. Σύμφωνα με την επιστημονική κοινότητα οι κοινωνικές δομές που υπάρχουν σε κάθε χρονική περίοδο ασκούν εξουσία στα άτομα με ποικίλους τρόπους προκαλώντας ψυχική αναδιαμόρφωση συνεχώς. Μέσα από τις καταστάσεις και τα γεγονότα που βιώνει κάθε άνθρωπος ξεχωριστά υπάρχουν στιγμές όπου τα άτομα θεωρούνται εύθραυστα και ερμηνεύσιμα σε διάφορες κοινωνικές διαστάσεις. Ταυτόχρονα, οι σχέσεις εξουσίας που εντοπίζονται στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων δύναται να ταξινομήσουν τα άτομα σε κατηγορίες, με σκοπό να τους προδώσουν ορισμένες ταυτότητες και να τους επιβάλλουν αλήθειες που τόσο τα ίδια άτομα όσο και οι γύρο τους αναγνωρίζουν στον εαυτό τους. Συνεπώς είναι καίριας σημασίας η κατανόηση και η παραδοχή ότι οι άνθρωποι δομούνται σταδιακά μέσω της εξουσίας που τους ασκείται, αποκτώντας διαφορετικές δεξιότητες, ικανότητες, αντιλήψεις, στάσεις, συμπεριφορές και συναισθήματα που μεταβάλλονται διαρκώς. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα ο όρος «ταυτότητα» να είναι ένας όρος πολλαπλός, παροδικός, ρευστός και υπό συνεχή αναδημιουργία και ανακατασκευή και όχι ένας όρος εγγενής, απλός, σταθερός και αναλλοίωτος.
Ο όρος ταυτότητα είναι κάτι που κάνουμε μέσα από το οποίο διαμορφωνόμαστε και όχι κάτι που είμαστε.
Μερικά από τα χαρακτηριστικά τα οποία βρίσκονται σε συνεχή διαπραγμάτευση είναι η κοινωνική τάξη, η εθνικότητα, η φυλή, το φύλο και ο σεξουαλικός προσανατολισμός ή αλλιώς σεξουαλική ταυτότητα. Κάθε άτομο εμπλέκεται σε ένα ευρύ φάσμα κοινωνικό – πολιτισμικών πρακτικών και κατηγοριοποιείται διαφορετικά από το ένα πλαίσιο στο άλλο. Αυτό συμβαίνει γιατί τα χαρακτηριστικά που προαναφερθήκανε δεν παίζουν απλά καθοριστικό ρόλο στην διαμόρφωση της σεξουαλικής ταυτότητας αλλά τα άτομα τα κατηγοριοποιούν σε ομάδες πολλές από τις οποίες περιθωριοποιούνται. Αυτό συμβαίνει από την επιρροή διάφορων εξουσιών μέσω του λόγου από διάφορες κοινωνικές ομάδες οι οποία επιρροή είναι άλλες φορές αρνητική και άλλες φορές θετική. Αυτό το φαινόμενο βιώνεται όχι μόνο από αυτούς που περιθωριοποιούνται αλλά και από το σύνολο όσων συμμετέχουν σε κοινωνικές πρακτικές και μπορεί να βρίσκονται σε πλεονεκτική θέση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, χωρίς να γίνεται απόλυτα αντιληπτό, οι άνθρωποι να διατυπώνουν απόψεις και να βγάζουν συμπεράσματα σχετικά με άλλους ανθρώπους βασισμένη στην κατηγοριοποίηση και διαφοροποίηση που έχει καθιερωθεί από την ίδια την κοινωνία. Η γνώση λοιπόν όσον αφορά την σεξουαλική ταυτότητα είναι μοιρασμένη άνισα σε διάφορες κοινωνικές ομάδες που ασκούν διαφορετική εξουσία στην κοινωνία και αντίστροφα η ικανότητα παραγωγής γνώσης σχετίζεται με την εξουσία που κατέχει κάθε άτομο ή κοινωνική ομάδα.
Έκφραση σεξουαλικού προσανατολισμού.
Προσεγγίζοντας επιστημονικά την έννοια της έκφρασης σεξουαλικής ταυτότητας υπάρχουν τρεις κατηγορίες που αφορούν το φύλλο:
α. το βιολογικό φύλλο, το οποίο καθορίζεται από την γέννηση και είναι αντικειμενικά μετρήσιμο (π.χ. τα ορατά εξωτερικά και εξωτερικά γενετικά όργανα, η εσωτερική αναπαραγωγική ανατομία).
β. Το κοινωνικό φύλλο, αναφέρεται στο σύνολο των χαρακτηριστικών που παραπέμπουν στην αρρενωπότητα και την θηλυκότητα και διαχωρίζουν το τι νοείται τυπικά ως άντρας και ως γυναίκα. Στην συγκεκριμένη κατηγορία το φύλο είναι κοινωνική κατασκευή και συνδέεται άρρηκτα με τις κοινωνικές προσδοκίες για το δίπολο των δύο διαφορετικών φύλων.
γ. Η ταυτότητα φύλου, αναφέρεται στον ατομικό και εσωτερικό τρόπο με τον οποίο το κάθε άτομο αντιλαμβάνεται και ερμηνεύει τον εαυτό του και το κοινωνικό του φύλο.
Τα άτομα που νοιώθουν οικία στο φύλο που τους αποδόθηκε κατά την γέννηση και υιοθετούν ταυτότητα φύλου και ρόλο είναι κοινωνικά ενδεδειγμένα. Όταν η ταυτότητα του φύλου ενός ατόμου έχει ασυνέπεια με τα χαρακτηριστικά του βιολογικού του φύλου, τότε υπάρχει πιθανότητα η έκφραση φύλου- η έκφραση σεξουαλικής ταυτότητας να μην ταιριάζει με τις έμφυλες επικρατούσες νόρμες. Η έκφραση ταυτότητας φύλου αναφέρεται στους τρόπους με τους οποίους εκδηλώνεται η αρρενωπότητα, η θηλυκότητα ή άλλες έμφυλες συμπεριφορές και χαρακτηριστικά στο κοινωνικό σύστημα. Σχετίζεται συγκεκριμένα με το πώς ένα άτομο εκφράζει σε τρίτα πρόσωπα τον τρόπο με τον οποίο βιώνει την ταυτότητα φύλου του και μπορεί να αλλάζει από μέρα σε μέρα.
Για πολλούς ανθρώπους η έκφραση ταυτότητας φύλου ή ο σεξουαλικός τους προσανατολισμός τους προκαλεί ανησυχία και προβληματισμούς με αποτέλεσμα το άτομο να βρίσκεται σε εσωτερικές διαμάχες. Η ενημέρωση και η κατανόηση για τον σεξουαλικό προσανατολισμό παρέχεται μέσα από κέντρα ψυχικής εκπαίδευσης και από ειδικούς ψυχικής υγείας, μέσω κατάλληλων ψυχοθεραπευτικών προσεγγίσεων (γνωστική – συμπεριφορική προσέγγιση).
